Rykowisko to Święto Życia

Będąc w lesie i obserwując dzikie zwierzęta, należy pamiętać o tym, że gody to szczególny czas dla zwierząt – bądźmy uważnymi  obserwatorami, niech nasze obserwacje nie przynoszą szkody przyrodzie.

1. Nie płosz i nie stresuj zwierząt. Nie podchodź zbyt blisko. Rykowisko to szczególny moment w biologii jeleni, czas przedłużania gatunku, czas miłości. Szanuj potrzeby i prywatność zwierząt.
2. Nie wprowadzaj obcych elementów wokalnych (wabienie byków), nie zakłócaj komunikacji w czasie jelenich godów.
3. Nastaw się na słuchanie. W czasie rykowiska mogą się zdarzyć wspaniałe obserwacje, ale rykowisko jest bardziej koncertem niż spektaklem.

Najlepiej, jeżeli rozpoczniesz obserwację i słuchanie godzinę przed wschodem lub zachodem słońca (jelenie ryczą od wieczora do rana do około godziny 8 rano). W miejscach, gdzie polowania są niedozwolone (np. parki narodowe: Białowieski PN, Bieszczadzki PN) obserwacje poczynić można także w dzień.

WYPOSAŻENIE: Zabierz ze sobą latarkę/czołówkę, a jeśli nie znasz terenu, to koniecznie weź mapę i kompas. Zabierz swój sprzęt rejestrujący: kamera, aparat fotograficzny, dyktafon. Przyda się również jasna lornetka, która pozwoli zobaczyć więcej po zmroku. Jeśli przebywasz na terenach sąsiadujących z wprowadzonym stanem wyjątkowym (Białowieża), a także w strefie przygranicznej, nieobjętej stanem wyjątkowym, koniecznie miej ze sobą dokument tożsamości (najlepiej dowód osobisty).

Pamiętaj, że w lesie możesz spotkać nie tylko jelenie, ale także inne zwierzęta.  Ważne, aby wiedzieć, jak się w sytuacji takiego spotkania zachować. 

Poniżej znajdziesz poradniki na temat spotkań z dzikimi zwierzętami:

• Spotkanie z niedźwiedziem https://carpathianbear.pl/niedzwiedzie-brunatne/spotkania-z-niedzwiedziami/
• Spotkanie z wilkiem
  https://www.polskiwilk.org.pl/jak-chronic/po-sasiedzku-z-wilkami (informacja na samym dole strony) https://ibs.bialowieza.pl/ochrona-przyrody/jak-zyc-z-wilk/ (broszura z infografikami) 

STAŃ SIĘ NIEWIDZIALNY DLA JELENI – jelenie uciekają na widok sylwetki człowieka, mogą też wyczuć twój zapach oraz usłyszeć, że się zbliżasz:

• Zasłoń twarz i ręce – to jasne i ruchome obiekty, łatwe do zauważenia przez zwierzę.
• Możesz także rozmyć kształt ludzkiej sylwetki – nałóż na głowę chustę lub siatkę maskującą, stań na tle kępy drzew lub krzewów, na skraju leśnej polany.
• Zamaskuj swój zapach – wykąp się i nie stosuj perfumowanych środków higienicznych, perfum etc. Uważaj na kierunek wiatru – nie ustawiaj się z wiatrem.
• Poruszaj się cicho, powoli i ostrożnie – jelenie są wyczulone na ruch i łatwo je spłoszyć. Pamiętaj, aby twoja odzież nie szeleściła przy ruchu.

ALE BĄDŹ WIDOCZNY DLA MYŚLIWYCH: W czasie rykowiska spotkasz w lesie nie tylko jelenie. Rykowisko jest również ustawowym okresem na polowania na jelenia szlachetnego. Dlatego zachowuj ostrożność i bądź widoczny, najlepiej ubierz się w odblaskową żółtą kamizelkę ochronną. Jelenie są niewrażliwe na te kolory.

• Pamiętaj, że zabronione jest celowe utrudnianie lub uniemożliwianie wykonywania polowania (zgodnie z art. 42aa pkt. 16) Prawa Łowieckiego), zaś zgodnie z art. 52 pkt. 8) Prawa Łowieckiego celowe utrudnianie lub uniemożliwianie wykonywania polowania stanowi przestępstwo zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
• Przypadkowe spotkanie myśliwego lub myśliwej na polowaniu może wzbudzić silne emocje po obu stronach, staraj się rozmawiać spokojnie i kulturalnie.
• Jeśli myśliwy lub myśliwa będzie chciał/a ciebie wyprosić z terenu poproś o podstawę prawną. Znaj swoje prawa. (Linki w kolejnym pytaniu).
• Jeśli widzisz przykłady kłusownictwa (polowanie na jelenie w czasie ochronnym tj. w nocy, polowanie z samochodu, przestrzeliwanie broni poza strzelnicą, odkryjesz nęcisko tuż przy ambonie etc.) nie wahaj się zgłosić te wykroczenia do odpowiednich służb (Policja – 112, Straż Leśna – zawczasu dowiedz się jaki jest numer telefonu do Strażników Leśnych w miejscu, w którym będziesz przebywać).

W rykowisku możesz uczestniczyć tylko w miejscach, do których wstęp jest dozwolony (nie wolno wchodzić do rezerwatów przyrody i ostoi zwierząt). Najlepiej zapoznać się z przepisami dotyczącymi przebywania w lasach (szczególnie Rozdział 5. Ustawy o lasach pt. Zasady udostępniania lasów), przepisami prawa łowieckiego (szczególnie czas ochronny jelenia szlachetnego – na zwierzynę płową myśliwy może polować tylko w dzień – porównaj § 8 i 9 Rozporządzenia Ministra z dnia 4 kwietnia 1997 r.) oraz – jeśli wybierasz się na rykowisko do województw lubelskiego i podlaskiego – zapoznaj się z rozporządzeniem o wprowadzeniu stanu wyjątkowego na części terenów Polski wschodniej.

Dobrze jest także zapoznać się z ustawą o zwalczaniu ASF, której treść przewiduje znaczne kary dla osób celowo utrudniających i uniemożliwiających wykonywanie polowania.

Jeśli przebywasz na terenie parku narodowego, dowiedz się, jakie przepisy obowiązują na terenie danego parku w tym szczególnym okresie.

Pamiętaj, że nieznajomość przepisów prawa nie zwalnia Ciebie z odpowiedzialności za przestrzeganie tych przepisów. 

Ustawa o lasach

• Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19911010444

Prawo łowieckie

• Ustawa z dnia 13 października 1995 r. http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19951470713

Ustawa o zwalczaniu ASF 

• Ustawa ta zabrania celowego utrudniania i uniemożliwiania polowania. Takie wykroczenie jest karalne (grzywna, ograniczenie wolności, kara pozbawienia wolności do roku). Odstrzał sanitarny zwierząt odbywa się na podstawie indywidualnego upoważnienia.
• Pełna treść ustawy z dnia 20 grudnia 2019 r. Ustawa z dnia 20 grudnia 2019 (teraz-srodowisko.pl)

Stan wyjątkowy

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 2021 r. w sprawie ograniczeń wolności i praw: https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2021/1613

 A także inne, adekwatne do sytuacji przepisy powszechnie obowiązującego prawa.